برای تدریس زبان از کجا شروع کنم؟

در این مطلب درباره شروع تدریس زبان و شرایطی که باید داشته باشید تا معلم زبان شوید و مسیری که برای معلم زبان شدن باید طی کنید، نوشته‌ام.

سطح زبان معلم زبان

شما که این سؤال برایتان به وجود آمده، پس احتمالاً سطح زبان‌تان نسبتاً خوب است و به همین دلیل به این فکر افتاده‌اید که معلم زبان شوید. اما منظور از سطح مناسب زبان چیست؟

معمولاً توصیه می‌شود که سطح زبان کسی که خودش می‌خواهد معلم زبان باشد، حدود C1 در فریم‌ورک CEFR باشد یعنی سطح پیشرفته. شما تنها در صورتی می‌توانید یک معلم خوب و مسلط شوید، که به چیزی که قرار است درس بدهید، مسلط باشید.

اگر نمی‌دانید سطح زبان‌تان چیست، می‌توانید به یک مؤسسه زبان یا یک معلم باتجربه مراجعه کنید تا شما را تعیین سطح کنید. اما بطور کلی شرط اولیه این است که حس کنید سطح زبان‌تان آنقدر خوب است که می‌توانید آن را درس بدهید. اگر هم بطور جدی شک دارید که سطح زبان‌تان برای تدریس مناسب است یا نه، شاید معنی آن این باشد که: هنوز نه!

معلم زبان سطوح مبتدی هم باید سطح زبانش بالا باشد؟

بله. وقتی می‌گوییم باید به چیزی که درس می‌دهید مسلط باشید، منظور این نیست که وقتی سر کلاس می‌روید و قرار است مثلاً یک ساختار یا لغت ساده را درس بدهید، پس اگر خودتان معنی آن کلمه یا آن گرامر را بدانید و بتوانید در جمله استفاده کنید، پس می‌توانید به‌عنوان معلم زبان، آن را درس بدهید. بله، همه ما چیزی را که بلدیم، شاید بتوانیم برای دیگران توضیح بدهیم، اما در تدریس زبان به‌عنوان شغل و حرفه، تسلط شما باید فراتر و عمیق‌تر باشد.

تدریس زبان فقط عنوان درس هایی نیست که هر روز درس می‌دهید. تا شما به دستور زبان در حد عمیق و پیشرفته مسلط نباشید، نمی‌توانید حتی ساختارهای ساده را تدریس کنید. مثلاً اگر به‌عنوان معلم زبان انگلیسی، بخواهید گذشته ساده را درس بدهید، باید بدانید قسمت سوم افعال چیست، عنوان تخصصی آن چیست و این‌که چرا بعضی از pp ها صفت به‌حساب می‌آیند و بعضی از آنها در جمله نقش فعل را دارند و تفاوت کاربردها آنها در ساختارهای مجهول، سببی و غیره چیست.

بطور خلاصه می‌توان گفت که برای تدریس بخشی از زبان، باید تمام آن را بدانید.

دانستن روش تدریس

برای این که معلم زبان شوید، دانستن زبان کافی نیست. همان‌طور که خیلی از ایرانی‌ها برای تدریس زبان فارسی واجد شرایط نیستند.

البته که خیلی از فارسی‌زبان‌ها به اندازه کافی درباره فارسی نمی‌دانند و بأصطلاح دانش کافی درباره خود زبان فارسی را ندارند، اما موضوع فقط دانستن «درباره» زبان نیست، بلکه برای تدریس زبان باید آموزش دید.

به‌عنوان معلم زبان، باید بدانید که تدریس زبان شامل چه بخش‌هایی می‌شود. به عبارت دیگر، بدانید که یک معلم زبان دقیقاً چه چیزهایی از زبان را درس می‌دهد؟ بخش‌های مختلفی که یک معلم زبان درس می‌دهد عبارتند از:

• چهار مهارت زبانی شامل: خواندن، نوشتن، شنیدن (مهارت شنیداری)، و صحبت کردن
• نحوه تدریس گرامر و دستور زبان
• نحوه تدریس لغت

مهارت‌های دیگری که یک معلم زبان باید یاد بگیرد تا در کلاس به کار بگیرد، عبارتند از:

• نحوه تشریح و توضیح تمرین‌ها و اکتیویتی‌ها
• نحوه تصحیح اشتباهات زبان‌آموزان
• مدیریت کلاس و مدیریت زمان
• نحوه طراحی جلسات تدریس
• طراحی تسک و تمرین
• بکارگیری انواع بازی در تدریس زبان

تدریس مستقل

علاوه بر مهارت‌هایی که پیش‌شرط تدریس زبان است، شما به‌عنوان معلم زبان اگر بخواهید تدریس در مؤسسات را رها کنید و کلاس‌های خودتان را داشته باشید، نیاز به مهارت‌هایی دارید که باید در سال‌های اولیه تدریس و قبل از اقدام برای تدریس مستقل کسب کنید.

به عبارت دیگر، کارهایی هستند که مؤسسات برای شما انجام می‌دهند اما به محض این‌که مستقل شوید، خودتان باید این کارها را انجام دهید:

• تعیین سطح زبان‌آموز و نیازسنجی
• انتخاب کتاب (کورس بوک)
• تعیین شهریه
• بازاریابی و جذب زبان‌آموز
• ارتباط بیشتر و نزدیکتر با زبان‌آموز

شخصیت تدریس

وقتی به‌عنوان معلم زبان وارد دنیای تدریس می‌شوید، علاوه بر مهارت‌هایی که برای تدریس لازم است، شما نیاز به مهارت‌های بین‌فردی نیز دارید. مؤسسات بیشتر از معلم بامهارت، دنبال معلمی هستند که ارتباط خوبی با سازمان، بقیه همکاران و با مشتری‌ها (زبان‌آموزان) داشته باشد.