اشتباه کردن زبانآموز بخش جداییناپذیر از روند یادگیری زبان است و تصحیح زبانآموز هم بخش مهمی از روند تدریس زبان است.
به عبارت دیگر، نباید تصور کنیم که همیشه اگر زبانآموز اشتباه کرد، حتماً به معنی این است که نکته مورد نظر را خوب یاد نگرفته و یا معلم خوب درس نداده است.
برای چنین نتیجهگیریای باید میزان و اهمیت اشتباهات را هم در نظر بگیریم، اما بطور معمول، باید این را هم در نظر داشته باشیم که یادگیری زبان (و تدریس زبان) هیچوقت با بازدهی صددرصدی اتفاق نمیافتد و اتفاقاً همین اشتباهات هستند که روند یادگیری را تکمیل میکنند.
البته به شرطی که فرایند تصحیح اشتباهات هم به درستی طی شود.
چه زمانی اشتباه را تصحیح کنم؟
قاعده کلی این است که در مراحل اولیه درس (مرحله ارائه) که تمرکز بیشتر روی صحیح بودن (accuracy) است، بهتر است تصحیح بلافاصله و زمان رخ دادن تصحیح شوند.
اما در مراحل بعدی بویژه وقتی که زبانآموزان دارند از نکته زبانی مورد نظر استفاده میکنند (تولید)، تصحیحها بعد از اتمام اکتیویتی انجام شود.
چه اشتباهی را تصمیم کنم؟
اولویت با نکتهای است که تازه درس دادهاید. یعنی مثلاً اگر در یک درس رایتینگ، پاراگرافبندی را درس میدهید، اولویت شما در تصحیح برگهها، این است که پاراگرافبندی را راعیت کردهاند یا نه. اینجا اشتباهات گرامری اولویت ندارند.
البته فاکتورهای دیگری را هم باید در نظر بگیرید:
- مرتبط بودن اشتباه با نکتهای که درس دادهاید
- اهمیت و بزرگی اشتباه (حتی اگر مرتبط با درس امروز نباشد)
- اشتباه مورد نظر مربوط به سطوح بالاتر است (که هنوز نخواندهاند) یا نه؟
- اشتباه مورد نظر مربوط به درسهای این ترم و این سطح است یا سطوح خیلی پایینتر؟
چطور اشتباه را تصحیح کنم؟
تصحیح فوری اشتباهات:
اگر تصمیم بگیرید که بلافاصله زبانآموز را تصمیم کنید، این کار باید با ملاحظه بسیار انجام شود.
میتوانید از تکنیکهایی مثل recast یا reformulating استفاده کنید تا روند طبیعی گفتگو متوقف نشود. همچنین میتوانید از زبان اشاره هم استفاده کنید.
گاهی وقتی که زبانآموزان دارند جوابهایشان به یک تمرین را میگویند، جوابشان اشتباه است:
البته بهترین کار این است که در این مواقع، بجای اینکه جوابهایشان را همان ابتدا با شما چک کنند، ابتدا بصورت دونفره یا گروهی جوابها را چک کنند (بسته به اینکه تسک مورد نظر چقدر سخت یا پیچیده و طولانی باشد).
گاهی هم وقتی که جوابها خیلی ساده است، میتوانید جوابها را روی اسکرین یا بورد بیاورید تا خودشان چک کنند.
اما اگر بهرحال دارند جوابشان را به شما یا کلاس میگویند و جوابشان اشتباه است، میتوانید بجای گفتن “نه، غلطه!”، از این عبارتها استفاده کنید:
- “Almost!”
- “Good try!”
- “Let’s look at that again together.”
تصحیح اشتباه با تأخیر:
اگر هم بخواهید اشتباهات را بعد از اتمام اکتیویتی تصحیح کنید، روشهای خلاقانه متعددی وجود دارد:
- اشتباهات هر زبانآموز را روی یک برگه بنویسید و به او بدهید.
- اشتباهات را بصورت رندوم و بدون نام روی برگههای مختلف بنویسید و بصورت رندوم به زبانآموزان بدهید تا آنها را ببینند یا تصحیح کنند.
- میتوانید اشتباهات را تصحیح کنید و یا فقط آنها را بنویسید تا خودشان تصحیح کنند.
- برگههای رایتینگ را (بدون نام یا با نام) بین زبانآموزان پخش کنید تا تصحیح کنند.
- هر زبان آموز میتواند کل رایتینگ را تصحیح کند و یا هر زبانآموز فقط یک اشتباه را تصحیح کند و به نفر بعدی بدهد.
- نوشتهها (یا پوسترها) روی دیوار کلاس نصب شوند و زبانآموزان مثل گالری از آنها بازدید کنند و زیر اشتباهات خط بکشند.
- اشتباهات گفتاری را در کنار استفاده خوب و درست از نکات زبانی روی برگه بنویسید و به زبانآموز بدهید.
- اشتباهات بدون نام روی اسکرین ظاهر شوند و کل کلاس آنها را تصحیح کنند.
البته اینها صرفاً چند نمونه از روشهای مختلف تصحیح زبانآموزان هستند. شما میتوانید متناسب با درس و کلاس، روشهای دیگری را هم ابداع کنید و یا در روشهای بالا تغییراتی ایجاد کنید.
نکته مهم درباره تصحیح و فیدبک
یادتان باشد که تصحیح و فیدبک هم مثل مرحله ارائه یا تمرین، بخش مهمی از تدریس زبان و یک مرحله خیلی مهم در فرایند یادگیری زبان است. پس ارزش آن را دارد که برای آن وقت بگذارید.
تصور نکنید که موقع انجام کارهای بالا که توضیح دادم، وقت کلاس دارد تلف میشود و باید زوتر بروید سراغ درس یا تمرین بعدی.